قهوه خانه (به انگلیسی: coffeehouse)، کافی‌شاپ (به انگلیسی: coffee shop)،
یا کافه (به فرانسوی: café) به مکان‌های مشابهی گفته می‌شود که در آن‌ها در درجه‌ی اول قهوه سرو می‌شود.
یک قهوه خانه ممکن است نوشیدنی‌های دیگر و وعده‌های سبک نیز سرو کند.
همچنین، بسیاری از قهوه‌خانه‌ها در خاورمیانه یا در محله‌های مهاجران از خاورمیانه در کشورهای غربی قلیان نیز سرو می‌کنند.
در حالی که کافه ممکن است به قهوه خانه یا چای‌خانه اشاره کند، واژه‌ی «کافه»
معمولاً به رستوران‌های کوچک و ارزان (به انگلیسی: diner) اشاره دارد.
اولین قهوه‌خانه‌ها در قرن پانزدهم میلادی در شبه‌جزیره عربستان پدیدار شده و
در قرن شانزدهم میلادی به نواحی تحت فرمان امپراطوری عثمانی و دودمان صفویان گسترش یافتند.
قهوه‌خانه‌ها به مکان‌های ملاقات پرطرفداری تبدیل شدند
که مردم برای نوشیدن قهوه، صحبت کردن، انجام بازی‌هایی مانند شطرنج و تخته نرد،
شنیدن داستان‌ها و موسیقی، و بحث در مورد اخبار و سیاست در آن‌ها جمع می‌شدند.
از نظر فرهنگی، قهوه‌خانه‌ها مراکز تعاملات اجتماعی هستند. قهوه‌خانه‌ها برای مشتریان خون مکان گردهمایی،
صحبت کردن، خواندن، نوشتن، سرگرم کردن یکدیگر، و گذراندن وقت را فراهم می‌کنند.
با توسعه‌ی وای-فای قهوه‌خانه‌ها به مکان‌های دسترسی به اینترنت هم تبدیل شده‌اند.
قهوه خانه یک نهاد سنتی
قهوه‌خانه یکی از نهادهای سنتی بود که نیاز مردم آن زمان را در جامعه پدید آورد.
البته این را هم بگویم که پیش از این که قهوه خانه به صورت یک نهاد عمومی- اجتماعی درجامعه پدید آید،
در دربارهای صفوی و قاجار بیوتاتی به نام آبدارخانه و قهوه‌خانه وجود داشتند
که درآنها انواع شربتها و عرقی جات و نوشیدنی‌ها را تهیه می‌کردند
و به درباریان و میهمانان داخلی و خارجی عرضه می‌کردند.
یکی از نوشیدنی‌ها نیز در آبدارخانه‌های دربار قهوه بود. در آغاز، قهوه پزی و قهوه نوشی در ایران عمومیت نداشت
و مخصوص درباریان و رجال مملکتی بود.
پادشاهان صفوی و قاجاری قهوه چی و قهوه چی باشی داشتند که از منصب‌های درباری به‌شمار می‌رفتند.
کم‌کم قهوه خانه به محیط بیرون از دربار و به خانواده‌های اشرافی و اعیانی راه یافت و قهوه نوشی در جامعه و میان مردم شکل گسترده‌تر یافت.
