نیکوتین یکی از ۴۰۰۰ ماده شیمیایی موجود در محصولات گیاه تنباکو است
که به‌عنوان مهم‌ترین عنصر آن بوده و روی مغز اثر روان‌گردان دارد.
نیکوتین در حالت طبیعی، یک مایع بی‌رنگ است که وقتی سوزانده می‌شود،
در مجاورت با هوا بوی تنباکو از آن متصاعد می‌شود.
گونه‌های متنوعی از گیاه تنباکو یا توتون وجود دارد که کیفیت و مرغوبیت آن‌ها بستگی به میزان نیکوتین دارد،
هرچه نیکوتین موجود در آن‌ها کمتر و قند موجود بیشتر باشد، مرغوب‌تر بوده و با کیفیت بهتری می‌سوزد.
امروزه بیشترین سطح زیرکشت تنباکو را کشورهای آسیایی و سپس آمریکای شمالی و بعد اروپا به خود اختصاص می‌دهند.
کشورهای کره، نیجریه، مالی، آرژانتین و یونان درصدر کشورهای تولید کننده قرار دارند،
برگ تنباکو حاوی این ماده است که پس از خشک کردن و عمل تصفیه به اشکال مختلف به بازار عرضه می‌شود.
برگ‌هایی که درصد بیشتری دارند، معمولاً به مصارف قلیان یا پیپ می‌رسند.
نیکوتین چه مدت در بدن مصرف‌کننده باقی می‌ماند؟
نیمه عمر نیکوتین در بدن یک ساعت می‌باشد، بدین مفهوم که پس از سپری شدن شش ساعت از
کشیدن سیگار یا تنباکو تنها در حدود ۰/۰۳۱ میلی‌گرم از یک میلی‌گرم جذب شده در بدن باقی خواهد ماند.
از طرق زیر از بدن خارج می‌شود:
1 درصدی از آن توسط آنزیم‌های کبدی تجزیه می‌شود.
2 در شش‌ها متابولیزه شده و به کوتینین و اکسید تبدیل می‌شود.
3 کوتینین و دیگر مواد باقی ماندۀ آن نیز توسط کلیه‌ها تصفیه شده و از طریق ادرار دفع می‌شوند.
اما نیمه عمر کوتینین تولید شده ۲۴ ساعت می‌باشد،
بنابراین با آزمایش ادرار در این مدت می‌توان تشخیص داد که فرد اخیراً سیگار کشیده یا خیر از تنباکو استفاده کرده یا خیر.
به همین دلیل اگر افراد سیگاری، مصرف سیگار را متوقف کنند،
بعد از ۲۴ ساعت که اثرات آن به کلی از بدن آن‌ها خارج می‌شود، علائم محرومیت از نیکوتین را نشان می‌دهند.
